Deventer is de afgelopen eeuw maar liefst 6 maal geteisterd door overstromingen. De stad die haar centrum aan de oever van de IJssel heeft liggen, is geoefend in het omgaan met hoge waterstanden. Met het Rijkswaterstaatprogramma ‘Ruimte voor de Rivier’ heeft de IJssel bij Deventer meer ruimte gekregen, en is de veiligheid van de 80.000 inwoners ook bij verwachte grotere waterafvoer van de IJssel gewaarborgd.

Op donderdag 12 november 2015 verrichtte minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) de officiële opleveringshandeling van het RWS project Ruimte voor de Rivier Deventer. Hierbij onthulde zij een plaquette met daarop het gedicht ‘IJssel’ van de Deventer dichter Johanneke ter Stege.

Minister Schultz: “We kennen de beelden van een enorme watermassa die zich door deze flessenhals bij Deventer moet persen. Beelden van een overstroomde Wellekade, zandzakken voor de huizen, een IJsselhotel dat uitsluitend per boot te bereiken is. Die terugkerende wateroverlast is hopelijk voorlopig verleden tijd.”

Ruimte voor de IJssel

Om de kans op overstromingen van de IJssel in en bij Deventer terug te dringen, zijn maatregelen uitgevoerd om bij hoogwater het IJsselwater sneller af te voeren richting IJsselmeer. Met het graven van 6 geulen in de uiterwaarden van de Keizers-, Stobben- en Olsterwaarden en die van de Bolwerksplas, Worp en Ossenwaard, kreeg de IJssel hiervoor aan weerszijden meer de ruimte. Door deze maatregelen blijft bij een verwachte toename van de waterafvoer in de IJssel de veiligheid van de inwoners van Deventer gewaarborgd. Het Rijkswaterstaat project werd uitgevoerd door Combinatie IJsselfront in samenwerking met de waterschappen Groot Salland en Vallei en Veluwe, de gemeente Deventer en de provincie Overijssel.

Verrijking van het landschap

Deventer is een van de vijf oudste steden van Nederland. De nederzetting Deventer is gesticht op een rivierduin aan de IJssel. Deze rivier heeft in de loop der eeuwen een grote rol gespeeld voor de stad. Niet alleen handel kon makkelijker plaatsvinden door deze waterweg, maar de tol die de schepen moesten betalen om langs Deventer te varen leverde de stad veel geld op. Deventer heeft ook nadelen ondervonden van de IJssel, doordat de rivier vaak buiten haar oevers trad. De Wellekade staat nog geregeld onder water.

Met Ruimte voor de Rivier is het landschap in Deventer op meerdere manieren veranderd. Door Stichting IJssellandschap is in de uiterwaarden een uniek en innovatief project ontwikkeld onder de naam Natuurderij KeizersRande; een modern biologisch dynamisch melkveebedrijf. De koeien van de Natuurderij houden het gras kort in de uiterwaarden en dragen zo bij aan de waterveiligheid. De Natuurderij zorgt bovendien voor de ontwikkeling en het beheer van nieuwe natuur in de uiterwaard. Nabij de Natuurderij is een uiterwaardenlandschap gemaakt waar op de hoge uiterwaard het gehele jaar kan worden gerecreëerd.

De rivierdynamiek is sterk toegenomen door de open verbinding van de nieuwe geulen met de IJssel. In de Zandweerdplas is een nieuw watersportcomplex aangelegd en zijn de faciliteiten voor de watersporters sterk verbeterd. Het groene IJsselfront bij de Worp is nog in aanleg maar laat nu al zien dat het Worpplantsoen passend omlijst wordt door de verruiming van de rivier en de kademuur. De nieuwe aanlegsteiger die circa 45 m het water insteekt biedt een uniek uitzichtpunt op de stad en het nieuwe waterfront tegenover de historische stad.

Een van de oudste steden van Nederland blijft door Ruimte voor de Rivier beschermd tegen overstromingen, en heeft haar van oudsher sterkte verbinding met de IJssel behouden.

Feiten en cijfers Ruimte voor de Rivier Deventer

Budget voor de uitvoering: € 26 miljoen (incl. BTW)

Totale lengte: 10 km waarvan de helft door de stad

Totale oppervlakte: 530 ha.

Grondverzet: 2,9 miljoen m3. (36.000.000 kruiwagens). Voor een deel afgevoerd (o.a. naar het aanliggende Ruimte voor de Rivierproject Veessen-Wapenveld) en voor een deel hergebruikt in terpen en t.b.v. de verondieping van voormalige zandwinplassen.

Gerealiseerde waterstandsverlaging in de IJssel::

–        bij Keizer-, Stobben- en Olsterwaarden (Sallandse zijde/rechter oever): 8 cm

–        bij Bolwerksplas, Worp en Ossenwaard (Veluwse zijde/linker oever): 18 cm